Nhân ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11, đơn vị Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã chính thức tổ chức khởi công dự án Bảo tồn, tu bổ tổng thể khu di tích Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế. Dự án có tổng kinh phí lên đến gần 129 tỉ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương, ngân sách của địa phương và những nguồn huy động khác. Dự kiến, dự án sẽ được hoàn thành vào tháng 8/2025. Giới chuyên môn đánh giá đây chính là giải pháp phù hợp bởi di tích Điện Thái Hòa đang xuống cấp, nhưng cũng lưu ý cần phải cẩn trọng.
Mục Lục
Điện Thái Hòa được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu
Điện Thái Hòa là công trình kiến trúc tiêu biểu của di tích Cố đô Huế còn được lưu giữ nguyên vẹn cho đến nay. Công trình này còn là nơi lưu giữ hệ thống văn thơ, theo hình thức trang trí nhất thi, nhất họa độc đáo đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trải qua hơn 200 năm tồn tại, trước tác động của thời gian và khí hậu khắc nghiệt. Mặc dù đã được tu bổ, trùng tu nhiều lần. Nhưng đến nay Điện Thái Hòa bị xuống cấp nghiêm trọng.
Điện Thái Hòa nằm trong Đại nội Huế sẽ được hạ giải để bảo tồn, tu bổ tổng thể toàn bộ các hạng mục gồm: nền móng, tường bao, mái lợp, hệ khung và các kết cấu gỗ, hệ thống trang trí nội thất, mái, sơn thếp; hệ thống sân Đại triều, đường, lan can, nội thất, tôn tạo cây xanh cảnh quan.
Điện Thái Hòa nằm trong Đại nội Huế được xây dựng vào năm 1805 dưới thời vua Gia Long. Đây là biểu trưng quyền lực của triều Nguyễn khi được dùng cho các buổi triều nghi quan trọng của triều đình như lễ đăng quang, sinh nhật vua, những buổi đón tiếp sứ thần chính thức và các buổi đại triều.
Điện Thái Hòa đang xuống cấp, mất an toàn
Theo kết quả khảo sát, nền Điện Thái Hòa có các cao độ không đồng đều. Móng bó vỉa nứt gãy do nền đất nghiêng lún, mất ổn định. Hệ khung gỗ chuyển vị, mất khả năng chịu lực do các cấu kiện gỗ cột, kèo, xuyên xà bị ẩm mục, đứt mộng. Hệ mái bao gồm đòn tay, rui, mái úp nóc,… hư hại nặng do thấm dột. Ngoài ra, phần sơn son thếp vàng ở chính điện. Sơn son ở hậu điện cũng bị bong tróc, phai màu do cấu kiện gỗ hư hỏng, ẩm mục. Phần mái lợp và trang trí bị xô lệch, nứt vỡ, rêu mốc, thấm dột nặng. Đặc biệt ở vị trí máng xối, có nguy cơ sụp đổ cao.
Bên cạnh đó, hệ thống sân và lan can của sân Đại triều nghi gồm 2 tầng lát đá thanh cũng bị nghiêng lún cục bộ, nứt vỡ ở một số vị trí. Sân đường bao quanh lát gạch Bát Tràng đã bị nứt vỡ gần hết, nghiêng lún không đều. Tường chắn đất và lan can xuất hiện các vết nứt. Nhiều vị trí xô lệch mất liên kết, có nguy cơ gãy đổ.
Bên trong nội thất, ngai thờ, bửu tán và các hiện vật đều bong tróc sơn, ẩm mục, sứt vỡ. Đặc biệt, cơn bão số 5 của năm 2020 đã làm toàn bộ chái phía Tây của chính điện bị gãy đổ. Gây nguy hiểm nghiêm trọng cho công trình cũng như sự an toàn của du khách. Chính vì vậy, việc tiến hành bảo tồn, tu bổ tổng thể Điện Thái Hòa là cấp bách.
Tiến hành trùng tu Điện Kiến Trung
Cùng với đó, tại Đại Nội Huế có dự án Tu bổ, phục hồi. Và tôn tạo Điện Cần Chánh, với kinh phí gần 200 tỉ đồng. Ngoài ra, Điện Kiến Trung cũng đang được thực hiện trùng tu. Có thể nói, những công trình di tích quan trọng nằm trên trục “thần đạo” của Kinh thành Huế đều đang được quan tâm bảo tồn và phát huy giá trị.
Điện Kiến Trung đã bị sụp đổ hoàn toàn trong chiến tranh. Từ năm 2013, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đã khởi động dự án phục hồi điện Kiến Trung. Với sự hợp tác của nhiều nhà nghiên cứu về lịch sử, văn hóa và mỹ thuật Huế. Và sự tham gia của Phân viện Khoa học – công nghệ xây dựng miền Trung.
Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, cho biết qua quá trình nghiên cứu cho thấy, những trang trí trên điện Kiến Trung hết sức độc đáo. Vì vậy trong quá trình trùng tu đòi hỏi công tác bảo tồn phải hết sức thận trọng. Phải triển khai hết sức bài bản thì mới mong công trình trùng tu đạt kết quả cao. Và hoàn hảo như chúng ta mong đợi.
Bài viết cùng chủ đề: